چرایی حفظ قرآن

1. جلوگیری از تحریف

چنان‌که گفته شد، در صدر اسلام آیات قرآن به صورت پراکنده و بر پوست و استخوان‌های شانه و دنده‌های جانوران، چوب‌های درخت خرما، سنگ‌های سفید، کاغذ و پارچه ثبت می‌شد.  و احتمال نابودی یا تحریف کلام الهی وجود داشت. در این موقعیت، پیامبر اسلام ـ صلی اللّه علیه و آله ـ مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش کرد و حتی گروهی را برگزید تا بدین کار پردازند.

2. عمل به قرآن

یکی از اهداف «حفظ» آیات قرآن، عمل به مضامین آن است. وقتی انسان کلام وحی را به خاطر می‌سپارد، ناخود آگاه جانش تأثیر می‌پذیرد و او را در مسیر عمل به دستورهای خداوند پیش می‌برد. پاداش بسیار حافظان قرآن ـ که در برخی از روایات به چشم می‌خورد ـ بدین جهت است که آنان پیوسته آیات الهی را تکرار می‌کنند و گوشت و پوست خود را با آن می‌آمیزند. در این موقعیت، احتمال این‌که خداوند آن‌ها را سمت کمال و سعادت رهنمون نشود، بعید می‌نماید. 

عمل به آیات قرآن، از دیرباز مورد توجه حافظان و قاریان بوده است. چنان‌که برخی از اصحاب پیامبر گفته‌اند: چون ده آیه از رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ می‌آموختیم تا آن‌ها را به طور کامل به خاطر نمی‌سپردیم و عمل نمی‌کردیم، به فراگیری آیات دیگر نمی‌پرداختیم. 

3. بهره‌مندی از عبادت

در آیین اسلام، به خاطر سپردن آیات قرآن عبادتی مهم به شمار می‌رود و پاداش دارد. بیش‌تر روایاتی که درباره‌ی ارزش و اهمیت حفظ قرآن ذکر شده است، نگاه ابزاری ندارند و حفظ را تنها برای جلوگیری از تحریف عبادت نمی‎شمارند. در نگاه معصومین ـ علیهم السّلام ـ نفس به خاطر سپردن آیات الهی عبادت است و پاداش دارد. امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: «اَللّهُمَ فَحَبِّبْ اِلَیْنا حُسْنَ تِلاوَتِهِ وَ حِفْظِ آیاتِهِ.»خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آیاتش را برای ما دوست داشتنی فرما. این دعا نشان می‌دهد که نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است؛ و امام ششم ـ علیه السلام ـ به خاطر سپردن آیات قرآن را، بی‌توجه به مسئله‌ی تحریف، از حضرت احدیت درخواست می‌کند. 

مرحوم طبرسی در کتاب مکارم الاخلاق بابی با عنوان «صلاه حفظ القرآن» دارد که نشان می‌دهد «حفظ قرآن» ذاتاً ارزش‌مند است و از عبادات شمرده می‌شود.