استفاده از مصحف واحد:
برای داشتن حفظ مستحکم لازم است اصل حفظ از روی مصحفی
با قطع، خط و مشخصات واحد انجام شود.
مشخصات مورد توصیه عبارت‌اند از:
1ـ
خط:
واضح و معمولی (نه بسیار درشت و نه خیلی ریز)
ترجیحی برای خط خاص
وجود ندارد هر چند خط عثمان طه یا فونت تهیه شده بر اساس آن (با علامت‌گذاری آسان و
آموزشی) بیشتر در دسترس است.
2ـ قطع:
وزیری (24 × 17 سانتی‌متر) یا رقعی
(21 × 14 سانتی‌متر)
از به کار بردن قرآن با قطع بسیار بزرگ یا بسیار کوچک
برای حفظ اجتناب شود.
3ـ ترجمه:
قرآن بدون ترجمه برای حفظ مناسب‌ترین نوع
محسوب می‌شود. برای مراجعه به ترجمه آیات از قرآنی باترجمه استفاده شود ولی اصل حفظ
از روی قرآن بدون ترجمه انجام گیرد.
4ـ رنگ، تذهیب و حاشیه:
تذهیب و حاشیه
عمومی صفحات قرآنی که برای حفظ استفاده می‌شود باید حتی‌الامکان ساده و غیرزننده
باشد. رنگ روشن ـ ترجیحاً نخودی یا سبز رنگ ـ مناسب‌ترین رنگ‌ها محسوب می‌شود.
در هنگام حفظ، تصویری از صفحه حفظ شده در ذهن حافظ باقی می‌ماند. هر چه این
تصویر واضح و شفاف‌تر باشد، کیفیت و تثبیت حفظ بهتر خواهد شد.
5ـ زمان حفظ:
حفظ قرآن باید در زمان مناسب انجام پذیرد. حفظ در زمان غیرمناسب کیفیت مطلوب را
نخواهد داشت و سریع از ذهن پاک می‌شود.
در صورت امکان باید زمان حفظ ثابت باشد
زیرا ذهن انسان در آن زمان ثابت، خود را برای فراگیری و حفظ قرآن مهیا نموده است.
مهم‌ترین ویژگی‌ها برای زمان مناسب حفظ به شرح زیر است:
1ـ در زمان حفظ
باید ذهن آماده این کار باشد. ذهن پراکنده و بخصوص نگران و مشغول نمی‌تواند حفظ
قرآن را به خوبی انجام دهد. اگر چنین باشد، لازم است پس از آماده شدن ذهن به انجام
حفظ پرداخت.
2ـ دو زمان از بهترین زمان‌های حفظ عبارت‌اند از:
صبح زود (پس
از نماز صبح)
پس از نماز صبح هنوز اشتغال خاصی پیش نیامده و فراگیری در سطح
مناسبی است.
انتهای شب (پیش از استراحت شبانه) در صورت وجود آمادگی کافی
در
انتهای شب نیز چون پس از حفظ، انسان به خواب می‌رود، عوامل مشغول کننده ذهن پس از
حفظ وجود نخواهد داشت.
6ـ ترجمه آیات:
پرداختن به ترجمه آیات سبب تقویت و
ارتقای کیفیت حفظ خواهد بود. برای سطح تحصیلی راهنمایی به بعد، مراجعه به ترجمه
آیات نه تنها مفید بلکه لازم است.
منظور از این بند، حفظ ترجمه آیات نیست بلکه
حافظ باید با ترجمه و مفهوم عمومی آیات آشنا شده و در حفظ خود به ارتباط معنوی آیات
و موضوعات با هم توجه کند.
7ـ تفسیر قرآن:
هر چند پرداختن عمیق و جدی به
تفسیر قرآن فرصت و توان فراوانی را می‌طلبد، اما برای حافظ قرآن از سطح تحصیلی
راهنمایی به بالا مطالعه و آشنایی اجمالی با تفسیر، مفید است.
تفاسیر قسمت‌های
گوناگون دارند که بخش‌های آشنایی با واژگان، توضیح آیات، بیان شأن نزول و مواردی از
این قبیل برای حفاظ توصیه می‌شود.
8ـ مکان حفظ:
از آنجا که معمولاً امکان
ندارد حفظ قرآن در یک مکان ثابت و مشخص صورت گیرد به یادآوری چند نکته در باره مکان
حفظ بسنده می‌شود:
1ـ به دور از سر و صدای اضافه و مزاحم باشد.
2ـ باید از
پیرایش‌های اضافه به دور و اشیایی که توجه را به خود جلب می‌کنند مانند: عکس،
تزیینات و رنگ‌های زننده وجود نداشته باشد.
3ـ وضعیت سرمایش و گرمایش مکان حفظ
باید معتدل باشد؛ نه چندان سرد باشد که حافظ از سرما بلرزد، و نه چنان گرم باشد که
حافظ عرق بریزد!
4ـ نور مکان حفظ باید غیرزننده و در عین حال مناسب باشد. نور
خیره کننده و کم‌نور بودن هر دو ضرر دارند.
5ـ ترجیحاً شرایط طوری مهیا باشد که
هنگام نشستن برای انجام حفظ رو به قبله قرار گیریم.