روش هاونکته های حفظ قرآن-عوامل موثر در حفظ

انواع حفظ قرآن

حفظ قرآن به دو شکل ممکن است :

. حفظ ترتیبى :

یعنى حفظ آیات از ابتداى قرآن تا پایان آن

 .حفظ موضوعى:  به معناى حفظ آیات دسـتـه بـنـدى شـده در مـوضـوع هـاى مـتـفـاوت است کسانى که از حافظه ى متوسط و وقت بـیـش تـربرخوردارند, شایسته است در مسیر حفظ ترتیبى گام بردارند .

براى آنان که از حافظه ى مـتـوسـط یـا فرصت کافى بى بهره اند, حفظموضوعى یا حفظ بعضى از سورهاى کوچک و داراى فضیلت سودمندتر است .
کسانى که به هیچ وجه توان حفظ آیات قرآن راندارند, باید بسیار سجده به جـاى آورنـد .

یـکـى از یـاران پـیـامـبراسلام (ص ) نزد حضرت آمد و گفت : قرآن از ذهنم رمیده ونگهدارى اش برایم دشوار شده است . حضرت فرمود: [لا تحمل علیک ما لا تطیق و علیک بالسجود [
 کارى که توان انجامش را ندارى , انجام مده , و بر تو بادسجده کردن . مراحل حفظ قرآن حفظ قرآن مراحلى دارد . که رعایت آن ها بسیار سودمند است . این مراحل عبارت است از :

نقطه ى شروع:

حـفـظ جـزء اول قرآن از حفظ جزء دوم مشکل تر است , و حفظجزء دوم از جزء سوم دشوارتر .
بدین سبب , یکى ازدانشمندان مى گوید: هرکه پنج جزء قرآن را حفظ کند , باید به حفظ کل قرآن امیدوار باشد . حـفـظ قـرآن در آغاز کار دشوارتر است و هر چه پیش تر رویم ,دشوارى ها کم تر مى شود .
از این رو, شـایـسـته است براى جلوگیرى ازدلسردى حفظ رااز آسان ترین مکان آغاز کنیم .
موارد زیر براى شروع حفظ مناسب ترین آیات شمرده مى شود: الف ) فهرست سوره هاى قرآن ب ) جزء سى ام ج ) داستان هاى قرآن در بسیارى از کشورها, جزء سى ام قرآن - که سوره هایش کوچک و یادگیرى اش تا اندازه یى آسان تر است - با عنوان عم جزء جداگانه چاپ مى شود و متن درسى قرار مى گیرد ........

 

ـخـست باید سوره یا جزءمورد نظر را تقسیم بندى کردو سپس به حفظ آن پرداخت .
با این روش , حجم آیات سوره یا جزء کم تر و کارحافظ آسان تر مى نماید پس از تقسیم بندى سوره یا جزء, نوبت به حفظ مى رسد .
براى حفظ دو راه وجود دارد:

 الف ) حفظ آیات بر اساس صفحه

ب ) حفظ آیات بر اساس شماره

در راه اول , به طور متوسط سهمیه ى هر روز یک صفحه است .

اگر کسى این شیوه را انتخاب کرد, بـایـد تا آخر قرآن بدان پاى بند ماندو بر اساس صفحه پیش رود . در شیوه ى دوم , مناسب ترین راه این است که آیات پنج تا پنج تا به خاطر سپرده شود, زیرا کسى که شماره هاى 1 و 5 و 10 و ...را حفظ کـنـد شـماره هاى بین آن ها را ناخودآگاه به خاطر مى سپارد و براى این کار به تمرکز شدید فکر نـیـاز نـدارد . بـاایـن روش , خـوانـدن قرآن از آخر به اول نیز دشوارنیست و با اندکى تمرین امکان پذیراست .

بـایـد تـنـها پس از به خاطر سپردن دقیق یک آیه سراغ آیه ى دیگر رفت , وقتى آیه ى دوم به خاطر سـپـرده شـد , باید دو آیه با هم تکرارشود و پس از اطمینان کامل , حفظ آیه ى سوم آغاز گردد .

بر ایـن اسـاس , وقـتـى پـنـج آیه به خاطر سپرده شد, باید آن قدر به تکرار شان ادامه داد که در ذهن اسـتقرار یابد .
پس از این مرحله , باید آیات پنج گانه هر روز دست کم پنج بار با فاصله تکرار شود تا در ذهن اثر عمیق نهد .

یک روان شناس مى گوید : به خاطر داشته باش که نیمى از آنچه امروز مى خوانى پس ازنیم ساعت فراموش خواهى کرد , و 23 آن را پـس از 9 سـاعـت و 34 آن رادر مـدت 6 روز و 45 آن را نـیـز در عـرض یـک مـاه از یـاد خواهى برد .

بنابر این , راه تثبیت آیات در ذهن تکرار روزانه ى آن ها درفاصله هاى مختلف و منظم است .

در روز بـعد, باید ابتدا پنج آیه ى روز پیش را چندین بار از حفظ خواند و سپس به حفظ پنج آیه ى بعدروى آورد . به کارگیرى دقیق این شیوه , حفظ قرآن کریم را آسان مى سازد .

در پـایـان ایـن بخش , باید یاد آور شد که براى حفظ آیه ى طولانى مى توان آن را به دو یا سه بخش تقسیم کرد و در مدت دو یا سه روز به خاطر سپرد .

کیفیت حفظ

نـخـست باید سوره یا جزءمورد نظر را تقسیم بندى کردو سپس به حفظ آن پرداخت .

با این روش , حجم آیات سوره یا جزء کم تر و کارحافظ آسان تر مى نماید پس از تقسیم بندى سوره یا جزء, نوبت به حفظ مى رسد .
براى حفظ دو راه وجود دارد: الف ) حفظ آیات بر اساس صفحه ب ) حفظ آیات بر اساس شماره در راه اول , به طور متوسط سهمیه ى هر روز یک صفحه است .

اگر کسى این شیوه را انتخاب کرد, بـایـد تا آخر قرآن بدان پاى بند ماندو بر اساس صفحه پیش رود . در شیوه ى دوم , مناسب ترین راه این است که آیات پنج تا پنج تا به خاطر سپرده شود, زیرا کسى که شماره هاى 1 و 5 و 10 و ...

را حفظ کـنـد, شـماره هاى بین آن ها را ناخودآگاه به خاطر مى سپارد و براى این کار به تمرکز شدید فکر نـیـاز نـدارد . بـاایـن روش , خـوانـدن قرآن از آخر به اول نیز دشوارنیست و با اندکى تمرین امکان پذیراست .

بـایـد تـنـها پس از به خاطر سپردن دقیق یک آیه سراغ آیه ى دیگررفت , وقتى آیه ى دوم به خاطر سـپـرده شـد , باید دو آیه با هم تکرارشود و پس از اطمینان کامل , حفظ آیه ى سوم آغاز گردد .

بر ایـن اسـاس , وقـتـى پـنـج آیه به خاطر سپرده شد, باید آن قدر به تکرار شان ادامه داد که در ذهن اسـتقرار یابد .

پس از این مرحله , باید آیات پنج گانه هر روز دست کم پنج بار با فاصله تکرار شود تا در ذهن اثر عمیق نهد .

یک روان شناس مى گوید : به خاطر داشته باش که نیمى از آنچه امروز مى خوانى پس ازنیم ساعت فراموش خواهى کرد , و 23 آن را پـس از 9 سـاعـت و 34 آن رادر مـدت 6 روز و 45 آن را نـیـز در عـرض یـک مـاه از یـاد خواهى برد .

بنابر این , راه تثبیت آیات در ذهن تکرار روزانه ى آن ها درفاصله هاى مختلف و منظم است .

در روز بـعد, باید ابتدا پنج آیه ى روز پیش را چندین بار از حفظ خواند و سپس به حفظ پنج آیه ى بعدروى آورد . به کارگیرى دقیق این شیوه , حفظ قرآن کریم را آسان مى سازد .

در پـایـان ایـن بخش ,باید یاد آور شد که براى حفظ آیه ى طولانى مى توان آن را به دو یا سه بخش تقسیم کرد و در مدت دو یا سه روز به خاطر سپرد .

کمیت یا کیفیت

آنچه به حفظ قرآن کمک مى کند و محفوظات قرآنى را متقن ومستحکم مى سازد, کیفیت است نه کـمـیـت . خوب به خاطر سپردن ,بیش از حجم محفوظات اهمیت دارد .

پس باید به تکرار - حتى اگر به طولانى شدن بسیار زمان حفظ قرآن بینجامد - ارج نهاد, زیرا تکرارپیوسته ى محفوظات بر دوام و استحکام آن ها مى افزاید .